Nu je je plannen voor je hebt staan, de verschillende voor- en nadelen in kader zijn gebracht, je weet waar je op moet letten en hoe je anderen kunt inzetten om je te ondersteunen, hoef je alleen die ‘aan’-knop nog maar in te schakelen.
Als het zo zwart op wit staat, lijkt het allemaal één proces waarin je van de ene naar de andere stap gaat. Echter, zeker in de actiefase kan het aanlokkelijk zijn om terug te grijpen naar oud gedrag. Voordat je die drempel over gaat, groeit de angst tot het bijna niet meer hanteerbaar is. Juist omdat je je bewust bent van de voor- en nadelen, ga je je het meest zorgen maken om de negatieve uitkomsten. Staan deze gevolgen je allemaal te wachten en durf je het wel? Is er een mogelijkheid om alleen positieve effecten te ervaren?
Het is logisch dat je je eerst onbehaaglijk voelt. Hier ben je niet alleen in. De angst weerhoudt je vaak om nieuwe dingen te proberen, ervaringen op te doen, (jezelf) te ontdekken en te ondervinden. Het is niet erg om bang te zijn, maar wees je er wel bewust van. Het moet geen reden zijn om een verandering niet door te zetten. Vraag jezelf af of je al eens hebt ervaren waar je zo bang voor bent? Of het wel realistisch is. Er is maar één manier om dit uit te vinden : Doen.
Om mezelf maar even als voorbeeld te nemen ; Jarenlang heb ik het uitgesteld om mijn lichaam te geven waar het behoefte aan had. Ik wilde niet dat ik aan zou komen, ‘te dik’ zou zijn en in de kliniek uitgelachen zou worden. Ik zou er immers niet uitzien als iemand met een eetstoornis. Andere groepsgenoten en cliënten in de kliniek hadden vanuit mijn optiek allemaal een heftige eetstoornis, behalve ik. Zij braakten, waren extreem mager, gingen tegen de verpleegkundigen in en kregen het soms zelfs voor elkaar om een rechterlijke machtiging te krijgen waarmee sondevoeding gedwongen zou kunnen worden toegediend. Op een gegeven moment ontwikkelde ik zelfs de gedachte dat ik expres in een kliniek was gezet om me nóg dikker/lelijker en ongelukkiger te voelen over mijzelf. Als ik me niet zou conformeren aan het gedrag van de groep (met andere woorden ziekmakend gedrag), dan zou ik niet een van hen zijn en buitengesloten worden. Tenminste, dat was mijn angst. Als ik hier nu op terugkijk, schaam ik me dat ik ‘zieker’ wilde zijn dan al mijn lotgenoten. Het was af en toe zelfs een onder stoelen en banken geschoven strijd om de beste eetgestoorde cliënt te zijn. Dán pas zou je hulp mogen aanvaarden en het verdienen om meer te mogen eten. Echter, het juiste moment gaat er nooit komen, omdat de eetstoornis altijd wel weer een list of uitweg verzint.
Zo ben ik jarenlang de kliniek in- en uitgestapt tot ik om en nabij twee jaar geleden de dood écht in de ogen keek. Toen besefte ik pas dat ik aan mijn leven nog geen eind wilde maken. Terwijl ik mijn laatste klinische opname doorging, kwam de angst (zoals hierboven beschreven) terug. De diëtiste vroeg mij ook waarom ik MinnieMaud niet binnen de vier ‘veilige’ muren van de instelling een kans wilde geven. Voor mij was dit júíst een heel onveilige omgeving, omdat mijn lotgenoten dichtbij me waren en zo hun oordeel konden geven over mijn eetgedrag. De angst weerhield me er dus van om in de kliniek voor herstel te kiezen, terwijl het doel van daar zijn juist was om je richting herstel te begeleiden...
De angst die je vooraf ervaart is vaak groter dan de werkelijke verandering zelf. Zodra je een stap hebt genomen en deze blijft herhalen, krijg je steeds meer vertrouwen en zelfkennis. Het hoeft niet meteen perfect te gaan zolang je maar niet opgeeft en beseft wat je valkuilen zijn. Wanneer je in oud gedrag hervalt, ga je terug naar de eerste of tweede fase (onderzoeken en/of bewustzijn) en kun je het best opnieuw beginnen. Dat is niet erg, ieder heeft zijn eigen tempo en ik spreek vanuit ervaring dat er juist opluchting ontstaat in plaats van narigheid. De ideeën over gedragsverandering zijn niet altijd reëel, maar geven wel het gevoel dat er iets staat te gebeuren. De emotie is soms zelfs zo sterk dat het lijkt of er geen andere gevolgen mogelijk zijn. Wees in deze fase wat milder naar jezelf en sta open voor het opdoen van nieuwe ervaringen.
Daarbij genomen, wanneer je rationeel weet dat je gedachtes niet altijd de waarheid vertellen, kun je toch geneigd zijn om terug te grijpen naar oud gedrag. Simpelweg omdat dit ‘veilig’ voelt, vertrouwd is en geen verdere spanning of stress met zich meebrengt. Ook gebeurt het regelmatig dat oud gedrag onbewust wordt ingezet. Dit noemt men een ‘klik-zoom’ reactie. Pas achteraf ben je je bewust van de handeling. Maar wees gerust, het is nog niet te laat. De situatie kun je nu juist gebruiken om duidelijk te krijgen wat je tegenhoudt.
Wees niet teleurgesteld in jezelf, maar kijk naar alternatieven en manieren om de verleiding tot oud gedrag te verkleinen. De sociale normen in onze maatschappij omschrijven dat een stap terugdoen wordt gezien als falen. Echter, dit is JOUW proces en een sociale norm hoort hier niets over te zeggen. Dit gaat om persoonlijkheden en individuele keuzes. Het enige wat anderen kunnen doen is oordelen. Een mening is NOOIT een waarheid. Het is een bevinding die iemand baseert op sociale normen, waarden, heersende stereotypen en vooroordelen. Een taxichauffeur die mij heel wat tripjes naar Rintveld heeft gereden gaf me ooit een wijze raad:
Mijn mening zijn jouw zaken niet en jouw mening zijn mijn zaken niet
Wat ik zelf van anderen vind en over hen denk is prima, maar ik mag er niet voor zorgen dat zij zich door het uitspreken van mijn visie slecht of ongelukkig voelen. Soms kun je je visie of vraag beter voor je houden om een ander in zijn waarde te laten. Dat wil je zelf immers ook.
Al met al, leer om kritisch naar jezelf kijken, eigen valkuilen en verbeterpunten te omschrijven en maak een terugvalpreventieplan. De keren dat je weer teruggrijpt naar oud en vertrouwd gedrag zijn juist kansen om de volgende keer nóg sterker in je schoenen te staan. Er is geen goed of slecht, geen winnen of verliezen. De druk die je zou kunnen voelen komt volledig uit jezelf. Door open te staan voor nieuwe ervaringen en emoties leer je jezelf om sterker in je schoenen te staan. Houd vol, ook jij komt hier uit.
Reactie plaatsen
Reacties